Ýokanç keselleri merkezleri müdiriýeti

Türkmenistanda ýokanç kesel­lere garşy göreş we öňüni alyş gullugy saglygy goraýşyň wajyp ugurlarynyň biri hasaplanýar. Ýo­kanç keselleriň öňüni almak boýunça milli maksatnamalaryň kabul edilmegi bilen, epidemio­logik görkezijileriň, ýagny kesel­çiligiň öňi alynýar. Ýurdumyzda inçekeseliň we beýleki ýokanç ke­selleriň öňüni alyş çärelerini güýç­lendirmek Ýokanç keseller merkezleri müdiriýetiniň esasy wezipeleriniň biri bolup durýar. Müdiriýetde ýo­kanç kesellerden üstün çykmak üçin öz hünärlerine ussat, ýokary hünärli lukmanlar häzirki zaman saglygy goraýyş ulgamynyň gaza­nanlaryndan peýdalanyp, raýatla­ryň saglygyny goramakda ýadaw­syz zähmet çekýärler. 

​

2010-njy ýylyň 1-nji sentýabrynda açylyp ulanylmaga berlen Ýokanç keseller merkezleri müdiriýeti birnäçe ýyllar bäri halkymyza gije-gündiz ýokary derejede hyzmat edip gelýär. Müdiriýetiň düzüminde 6 merkez hereket edýär. Olar 105 orunlyk Merkezi deri-wenerologiýa hassahanasy, ambulator dispanser bölümli, 60 orunlyk Inçekeseli bejeriş-öňüni alyş merkezi, Milli AIDS-iň öňüni alyş merkezi, 260 orunlyk Ýokanç keselleri bejeriş-öňüni alyş merkezi, Merkezleşdirilen barlaghana we Gan merkezi bolup durýar. Mundan başga-da, müdiriýetiň binýadynda Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň Döwlet lukmançylyk uniwersitetiniň dört sany, ýagny ýokanç keseller we epidemiologiýa, ulular we çaga keselleri, inçekesel we deri-wenerologiýa kafedralary hereket edip, talyplara ýokary derejede bilim berilýär.

​

Müdiriýetiň düzümine girýän merkezleriň her biri hakynda aýra­tynlykda aýdylanda, Ýokanç ke­selleri bejeriş-­öňüni alyş merkezi gi­je­-gündiziň dowamynda ýüz tutýan näsaglaryň keselini anyklamak, de­gişli bölümlere ýerleşdirmek, mas­lahat bermek işini amala aşyrýar.

​

Merkezde çagalaryň we ulula­ryň içege ýokanç keselleri, wirusly gepatitler, howa­-damja ýollary ar­kaly geçýän keseller, angina we ýiti respirator ýokanç keselleri, aýratyn howply ýokanç keseller bölümle­ri hereket edýär. Bu ýerde näsag­lar ähli zerur barlaglardan geçirilip, olara degişli bejergiler berilýär. Şeý­le-­de bejeriş bölümlerinde goşmaça agyr näsaglar üçin ýörite enjamlaş­dyrylan intensiw bejeriş otaglary bar.

​

Soňky ýyllarda parenteral gepa­tit keseliniň bejergisinde üstünlik­ler gazanylýar. Döwlet tarapyndan BMG­-niň Ösüş maksatnamasy bi­len baglaşylan bilelikdäki maliýe­leşdirmek ylalaşyklary esasynda, dowamly C gepatiti bejermek üçin iň häzirki zaman derman serişde­leri satyn alynýar. Munuň özi ýur­dumyzda C wirusly gepatit keselli näsaglary bejermäge we keseliň öňüni almaga uly ýardam edýär.

​

Merkezleşdirilen barlaghana­da ýokanç keselleri irki döwürde anyklamak, keseliň ýaýramagy­nyň öňüni almak, halka ýokary hil­li barlaghana kömegini bermek işi amala aşyrylýar. Barlaghana Ýokanç keseller merkezleri müdiriýetiniň ga­ramagyndaky merkezi edaralarda ýatymlaýyn, gatnaw şertlerinde, dis­panser gözegçiliginde bejergi alýan näsaglara we ambulator ýüz tutýan raýatlara gije­-gündiziň dowamynda hyzmat edýär.

​

Ýurdumyzda bejeriş edarala­ryny zerur halatlarda gan we onuň önümleri bilen bökdençsiz üpjün etmek meselesine uly üns berilýär. Bu ugurda Ýokanç keseller merkezleri müdiriýetiniň düzümindä­ki dünýä ülňülerine gabat gelýän Gan merkeziniň uly ähmiýeti bar. Gan merkezi döwrebap, iň kämil enjamlar bilen üpjün edilip, bu ýer­de donorlardan gan we ganyň dü­zümleri alynýan iki operasion otagy bolup, olarda bir wagtda 14 donor­dan gan we onuň düzümlerini al­maga mümkinçilik bar.

​

Gan ýa­-da onuň düzüm bö­lekleri goýberilende agyrlaşma ýagdaýlarynyň döremezligi üçin, dünýä ülňülerine gabat gelýän gan ýa­-da onuň düzümlerini taýýarlamak babatda Birleşen Milletler Gu­ramasynyň Ösüş maksatnamasy bilen bilelikde gan alynýan gema­konlaryň, sarp ediş serişdeleriniň, reaktiwleriň gerek bolan möçberle­riniň üstünde işler alnyp barylýar.

​

«Saglyk» Döwlet maksatnama­synyň esasy ugurlarynyň biri bolan ýokanç keselleriň öňüni almakdyr. Bu ugurda dürli ýokanç keselleriň, şol sanda AIDS keselleriň öňüni almakda giň gerimli düşündiriş işler merkez tarapyndan alnyp barylýar. Şeýle­likde, bu işler Türkmenistanda 6 sany merkez tarapyndan amala aşyry­lyp, Aşgabat şäherinde Milli AIDS­-iň öňüni alyş merkezi we 5 sany welaýat merkezleri hereket edýär. Merkezleriň wezipesi ilat arasyn­da keseliň öňüni alyş işlerini geçir­mekden, sagdyn durmuş ýörelgesi­ni wagyz etmekden ybaratdyr.

​

Merkezi deri-­wenerologiýa has­sahanasynda bolsa, adyndan belli bolşy ýaly, näsaglaryň deri örtüginde ýü­ze çykan dürli keseller ýokary de­rejede bejerilýär. Näsaglar degişli derňewlerden we keseliň netijesi ta­kyklanandan soňra, Türkmenistan­da öndürilýän derman serişdeleri we Gahryman Arkadagymyzyň «Türk­menistanyň dermanlyk ösümlikle­ri» atly köp jiltli ylmy-­ensiklopedik kitabynda maslahat berilýän der­manlyk otlary ulanyp, utgaşdyrylyp bejerilýär. «Deri — içki synalaryň aýnasy» diýlişi ýaly, bejergi alýan näsaglar iç keselleri we stomato­log lukmanyň gözegçiliginden hem geçýärler. Köp deri kesellerini we dürli jerhetleme kesellerinden soň­ky ýüze çykýan gaýra üzülmeleri bejermekde dermanlardan başga­-da, fiziobejeriş usullary, çüýşelere gaplanylan «Berzeňňi» mineral bejeriş suwy, wulkanyň we Mollagara palçyklary ulanylýar.

​

Müdiriýetiň Inçekeseli bejeriş­-öňüni alyş merkezinde ylmy­-barlag işlerini geçirmek üçin amatly şert­ler döredilip, merkeziň bölümleri iň häzirki zaman enjamlar bilen en­jamlaşdyrylandyr. Merkeziň ylmy­-kliniki bölüminde Myrat Garryýew adyndaky Türkmenistanyň Döwlet lukmançylyk uniwersitetiniň In­çekesel kafedrasy bilen bilelikde döwrümiz üçin wajyp hasaplanýan ylmy-­barlag işleri ýerine ýetirilýär.

​

«Inçekesele garşy göreş Milli maksatnamasyny» üstünlikli ýerine ýetirmek maksady bilen, inçekesel ugrundan işleýän halkara gurama­lar, şol sanda Bütindünýä Saglygy Goraýyş Guramasy, AIDS­-e, Inçe­kesele we malýariýa garşy göreş boýunça ählumumy gaznasy, Bir­leşen Milletler Guramasynyň Ösüş maksatnamasy we ABŞ­-nyň Hal­kara ösüş boýunça agentligi (USA­ID) bilen hyzmatdaşlyk edilýär. Ählumumy gazna inçekesele gar­şy anyklaýyş we bejeriş üçin kepil­lendirilen materiallary bökdençsiz getirmegi üpjün etmek boýunça alnyp barylýan işler üçin ýurduň tagallalaryny ykrar edip, Türkme­nistana «Inçekesele garşy derman serişdelerini  satyn  almagy  netije­li  meýilleşdirmegiň  lideri»  diýen derejäni berdi. Ýurdumyzda inçe­ kesele garşy derman serişdeleri­ni satyn almakda bökdençlikleriň ýokdugy, derman serişdelerine ähli sargytlaryň wagtynda edilýändi­gi, derman serişdeleriniň ätiýaçlyk gorunyň hemişe bardygy aýratyn bellenilmäge mynasypdyr. Mundan başga­-da, ählumumy gazna tara­pyndan Türkmenistanyň ýurda geti­rilýän ähli inçekesele garşy derman serişdelerini Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrliginiň ha­saba alyş we hile döwlet gözegçiligi merkezi tarapyndan bellige alýan ýeke-­täk ýurtdugy ykrar edildi.

​

Häzirki wagtda ýurdumyzda in­çekesel bilen keselleýjilik ýylsaýyn azalýar. Merkezde dünýä ülňüle­rine laýyklykda ylmy-­barlag işleri alnyp barylýar we gazanylýan üs­tünlikler, täze anyklaýyş, bejeriş usullary amaly lukmançylyk tejri­besine ornaşdyrylýar, inçekeseliň öňüni alyş çäreleri yzygiderli ge­çirilýär. Munuň özi ýurdumyzda in­çekesel bilen keselçiligiň mundan beýläk­-de azalmagyna we ýok bol­magyna ýardam eder.

Edaranyň ady: Ýokanç keselleri merkezleri müdiriýeti (ÝKMM)

​

Salgysy: ​744020, Aşgabat şäheri, «Çoganly» ýaşaýyş toplumy, O.Annaýew köçesi, 79-njy jaý

​

Telefon belgisi: +993 (12) 73-91-78

​

Faks belgisi: +993 (12) 73-99-27

​

E-poçta salgysy: ykmm_cid@sanly.tm

​

Gatnaw ulaglary:

Awtobuslar: 11, 17, 53

Ugur almak üçin bellik: Morfologiýa merkezi

​

Edaranyň kartada ýerleşýän ýeri: Ýandeks Karta

​